Dưới bóng cây hoè
Hưởng kể cho 2 người bạn nghe về giấc mộng. Dưới chân 3 người, có 2 con kiến nhỏ màu tím đang chạy vội vào gốc cây hoè cổ. Ba chàng liền theo dấu vết và đào gốc cây hoè lên. Thì dưới gốc cây, một cung điện của họ kiến bày ra, thành quách đầy đủ cả. Hưởng còn thấy có 2 con kiến to màu trắng ngồi ở giữa, chàng vội la lớn "đó là nhạc phụ nhạc mẫu của ta, các người chớ có đụng đến".
(giải thích những điển tích văn học)
Đã ba mươi tuổi rồi mà Hưởng vẫn không có gì trong tay. Theo sự học thì Hưởng bỏ nửa chừng, lên kinh kỳ theo công danh thì cũng bỏ dở, theo kinh thương thì cũng bỏ ngang, làm ruộng thì chê việc nặng nhọc, làm thợ thì nói đã già rồi không học được. Cứ thế, chàng cứ suốt ngày sống tiêu cực, chán đời, mọi thứ trong mắt mình đều sai trái cả. Chàng uống rượu và gây gổ. Phàm thói đời, không kiếm tiền thì kiếm chuyện, người ưa kiếm chuyện là vì họ chẳng có năng lực kiếm tiền. Chàng biết, chỉ có cách đó, mới thoả mãn được cái tôi trong con người chàng. Phải làm hung dữ phức tạp mọi thứ cho người ta sợ hãi, để mình có chút uy quyền. Nhưng sâu trong thâm tâm, chàng vẫn mơ, những giấc mơ giàu sang, vợ đẹp con khôn, những giấc mơ kinh bang tế thế....
Hưởng chơi thân với Điền và Chu, 2 người bạn từ thuở nhỏ, chỉ quanh quẩn trong khu phố nên không biết thế giới bên ngoài ra sao cả. Điền và Chu đều có gia đình riêng nhưng rất thích uống rượu với Hưởng, vì mỗi lần có rượu vào thì Hưởng rất thăng hoa, nói nghe rất thích. Nhà Hưởng có một hoè cổ thụ chẳng biết tự bao đời, rất to và bóng mát khắp sân. Từ thời ông cố ông nội đến đời cha Hưởng đều trải qua những tháng ngày thơ ấu dưới gốc cây hoè này. Hôm đó trưa mùa hè, trời nắng nóng khắp nơi, dưới gốc cây hoè mát mẻ, Hưởng rủ bạn sang nhậu. Khi Điền và Chu đang loay hoay nấu mấy món nhâm nhi, Hưởng ngồi tựa gốc cây hoè đợi bạn. Bỗng dưng ngoài ngõ có tiếng xe ngựa tới, rồi 2 sứ giả mặc áo tím xuống xe, tới cung kính nói "vua nước tôi biết tài năng của ngài, nên mời ngài đến giúp vua an bang trị quốc". Chàng mừng rỡ, biết là mong ước của mình cũng có ngày thành sự thật.
Xe sứ giả chở chàng đi những con đường quanh co ngoằn ngoèo, hai bên là những gò đất cao như những bức thành luỹ tự nhiên. Rồi đến cổng vương quốc, chàng nhìn thì thấy 3 chữ Hoè An Quốc. Khi cổng thành mở, một thế giới rất khác hiện ra trước mắt. Người dân vương quốc Hoè An rất năng động, ai cũng đi đi chạy chạy, gặp nhau đều chào hỏi tay bắt rồi mới đi. Chàng được đưa tới cung điện, lúc này quốc vương và hoàng hậu mặc đồ trắng đang ngồi, nhìn rất phúc hậu. Nhà vua nói bây giờ ta sẽ gả con gái thứ hai tên là Dao Phượng cho chàng, và hai vợ chồng sẽ đến quận Nam Kha, một vùng đất trực thuộc cách đây mấy trăm dặm, để làm quan toàn quyền. Chàng nghĩ thầm, không ngờ 1 ngày, mọi thứ đều toại nguyện.
Dao Phượng rất xinh đẹp và tinh tế, luôn giúp Hưởng trong việc quản lý thần dân. Nhưng không phải hai vợ chồng ngày ngày đều hạnh phúc, có những lần chàng mắc sai lầm, say nắng với những cô gái đẹp do rảnh rỗi, Dao Phượng biết được liền giao việc cho chàng làm và đôn đốc kiểm tra, thế là chàng lại bị cuốn theo công việc, quên những thú vui kia đi. Những lần chàng phát hiện quan dưới quyền nhận hối lộ, chàng và Dao Phượng đã trừng trị nghiêm khắc để an dân. Những tranh chấp tranh cãi của người dân, khi đưa đến xử, đều được chàng và Dao Phượng xét xử thấu tình đạt lý. Ngày ba bữa những món ngon vật lạ, chiều chiều chàng nắm tay vợ đi dạo ở hồ nước, bên những bãi cỏ xanh mướt... Đời cứ thế êm đềm trôi qua, nhưng chỉ sau một năm thì Dao Phượng mắc bệnh rồi qua đời. Thương tiếc vợ, chàng xây một ngôi lăng mộ lát đá hoa cương màu trắng, ngày ngày đến thăm và khóc tiếc thương.
Cha mẹ vợ nghe tin thì buồn bã u sầu, không thiết tha gì đến người con rể nữa. Hưởng càng đắm chìm vô rượu chè, quên việc triều chính. Quốc vương nghe tin, bèn gọi Hưởng đến, bảo bây giờ hãy trở về với nơi con đã ra đi. Hai sứ giả áo tím lại đến, chàng ngồi lên xe và vòng vèo quay lại phố cũ ngày xưa. Hưởng vừa về tới nhà thì thấy 2 người bạn thân của mình là Điền và Chu đang nấu các món nhắm. Chàng kêu lên, Lão Điền, Lão Chu, ta đã về đây. Hai người bạn bước tới, ngạc nhiên hỏi, nãy giờ bạn đang ngủ thôi mà, có đi đâu đâu mà trở về? Hưởng dụi mắt, mới biết chỉ là một giấc mộng trưa hè.
Hưởng kể cho 2 người bạn nghe về giấc mộng. Dưới chân 3 người, có 2 con kiến nhỏ màu tím đang chạy vội vào gốc cây hoè cổ. Ba chàng liền theo dấu vết và đào gốc cây hoè lên. Thì dưới gốc cây, một cung điện của họ kiến bày ra, thành quách đầy đủ cả. Hưởng còn thấy có 2 con kiến to màu trắng ngồi ở giữa, chàng vội la lớn "đó là nhạc phụ nhạc mẫu của ta, các người chớ có đụng đến". Rồi men theo rễ cây đến phía nam, nơi có 1 nhánh hoè to xoè ra, thì ở dưới gốc, một vương quốc kiến nhỏ hơn. Chàng nhận ra đây là quận Nam Kha, và đây là những thần dân của chàng. Ở trên gò đất cao cao, một viên đá nhỏ màu trắng có lỗ cho kiến chui vào, chàng nói, đích thị đây là lăng mộ của Dao Phượng. Chàng nhờ 2 người bạn lấp lại, để vương quốc Hoè An được an yên (kha ở đây là nhánh cây, 柯).
Chàng ngồi ngẫm, hoá ra có những vụ trụ song song đang tồn tại. Thế giới mình đang sống đây, chỉ có vài chục phút trên này thì dưới kia, có những thế giới bé nhỏ đã diễn ra hàng năm. Và thế giới loài người đang sống, cả năm trời thực ra cũng chỉ là vài ba ngày ngắn ngủi ở một thế giới nào đó cao hơn. Chàng hiều cuộc đời chỉ là những giấc mộng phù du, được đó rồi mất đó, nên chàng thôi sân si với đời, thôi nói những lời tiêu cực, thôi hận người này ghét người kia chê bai người nọ. Chàng quyết tâm làm lại cuộc đời, nhưng than ôi, không uốn từ lúc măng, thành tre rồi sao uốn đây. Hiểu thì hiểu, nói thì nói chứ chàng không làm được vì tính lười đã ăn sâu vào trong máu. Chàng vẫn uống rượu cả ngày để tưởng tượng làm ông nọ ông kia, cho thoả chí tang bồng.
Đó là nội dung điển tích câu thành ngữ "Giấc Mộng Nam Kha“, các bạn hiểu nội dung để đọc văn chương cổ dễ dàng hơn.
Tony Buổi Sáng
Ăn trưa cùng Tony