Ăn cháo quý bát

1. Sáng nay thấy chị Mỹ ngồi khóc, mình hỏi thì chị bảo "Hùng nó giật sạch sẽ các mối hàng của chị rồi". Hùng là cánh tay phải, chị đến tận trường ĐH để tuyển Hùng về làm, đầu tiên cho phụ trách chứng từ, rồi dắt đi nước ngoài đàm phán với các nhà cung cấp máy móc thiết bị, nhập về bán lại. Mỹ tin tưởng Hùng hết mực, cơ cấu sau này Hùng làm sếp, còn chị mở mảng khác để công ty lớn rộng ra hơn, thu nhập Hùng ngon lắm, luôn miệng là chưa bao giờ nghĩ được vậy, ơn chị Mỹ nhiều, không có chị em giờ vẫn thất nghiệp, em sẽ theo chị đến khi nào chị đuổi em thì em mới đi. Tưởng thật nên chị Mỹ ra sức đào tạo, hòng sau này thành cổ đông với nhau.

 

Công ty chị chuyên cung cấp máy móc thiết bị cho các trường học, bệnh viện. Một bữa thì Hùng mở một công ty riêng, có logo cũng na ná logo công ty cũ, nhắn hết hệ thống khách hàng, bảo là em ra riêng rồi, chị Mỹ bán anh 10 đồng em để anh 6 đồng thôi, giá gốc có 5 đồng à, chị Mỹ ăn dày, em ra riêng sẽ đem lợi cho mọi người. Khách ham rẻ, chuyển qua Hùng mua, chị Mỹ khốn đốn vì bị huỷ hàng loạt hợp đồng, máy móc nhập để đầy kho, còn bị đàm tiếu là ăn dày, biết tỏng giá mua, có khách còn nhắn "Mỹ ơi sao em ăn dày thế, lãi những gấp đôi, Hùng vừa nhắn cho chị biết hết nội bộ công ty em rồi". Chị uất ức, bảo là nuôi ong tay áo, ăn cháo đá bát, Hùng là thứ phản chủ, tham lam vì lợi bản thân mà trở thành kẻ đê hèn bất nghĩa. Hùng thì nghĩ là thị trường mênh mông, trăm người bán vạn người mua, tranh nhau làm, ai rẻ hơn người đó thắng, đâu có gì mà gọi là vô đạo đức. Ai mua còn được Hùng bonus vài chuyện thâm cung bí sử thuộc đời tư chị Mỹ cho người tò mò, để vui, kết thân hơn, dễ mua hàng hơn.

 

Đó là câu chuyện phổ biến ở Việt Nam. Xưa mình làm việc ở Hongkong, người thương gia Hoa Kiều có câu "yêu nghề kính nghiệp", "nước sông không phạm nước giếng", "ra riêng tuyệt đối không làm chung nghề chủ cũ". Khi vào làm, trong nghề thương mại có bộ quy tắc riêng, ngầm hiểu như một chuẩn mực đạo đức, là "ăn cây nào rào cây nấy", mình đi làm là được lương, được thu nhập, còn cái business đó là của chủ. Mình kính trọng chủ thì nhân viên sau này sẽ kính trọng mình. Mọi thứ đều có quả báo. Mình thấy người ta lãi mà sinh lòng tham, muốn chiếm đoạt về cho bản thân mình thì sẽ phạm tội bất nghĩa vô ơn, vì trước đó, bản thân mình đâu có biết cái này đâu, cái nghề này đâu phải mình nghĩ ra đâu. Mình vô làm là được đào tạo về tư duy, là biết cách làm, nếu muốn làm riêng thì áp dụng cái tư duy đó, cái cách làm đó vô cho mặt hàng khác, ngành nghề khác. Khách hàng và mặt hàng là cái bí mật riêng của chủ, chớ có lấy thành của riêng.

 

Có tỷ tỷ dân trên trái đất và vạn vạn ngành nghề, há cớ chui vô cái ống hẹp chút xíu rồi giành giật nhau kinh khủng thế. Dù thế nào thì cũng có ít nhiều cạnh tranh nếu cùng làm chung ngành. Và mình mang tiếng bất nghĩa, khách hàng vì lợi nó đến với mình lúc đó, nhưng trong lòng họ nghĩ khác, không tôn trọng mình đâu. Họ cũng sợ vài bữa, mình đâm chọt, chỉ điểm cho nhân viên của họ tách riêng ra, cạnh tranh với chủ cũ. Nhân viên cũng không tôn trọng mình, nó nghĩ, sếp mình cũng giật mối chủ cũ mà ra, vài bữa mình cũng giật. Cứng cáp chút là giật. Làm ăn mà cứ đề phòng nhau, sao lớn được? Sống chung mà cứ lo lắng nghi ngờ nhau, kiểu như vợ chồng sợ người kia ngoại tình, thì làm gì có hạnh phúc?

 

2. Nên các bạn lưu ý, mình đi làm là được thu nhập, được tư duy, được cơ hội này cơ hội khác, được chủ tin tưởng thì đó là phúc của mình, mình giữ đạo đức thì sau này sẽ có lộc. Nếu ra riêng thì PHẢI chọn cái khác mà làm, chủ cũ làm cà phê thì mình làm trà, ca cao. Chủ cũ làm máy móc thì mình làm dệt may. Chủ cũ làm du lịch thì mình làm vận tải, có thể thành mối cung cấp xe cộ cho chủ cũ chẳng hạn. Từng làm quán phở, nắm hết bí mật thì ra riêng mở quán bún bò, quán hủ tíu, cách làm tương tự là được.

 

Đạo làm kinh doanh, chớ có bất nghĩa. Ai bất nghĩa, kết cục đều không tốt đẹp. Cái business đó sẽ sớm nở, tối tàn. Vì trời đất không phải cho mình cái nghề đó. Mình làm là vì tham lam mà giật mối của người ta. Người mình từng chịu ơn thì thì trả ơn, đừng có khiến người ta uất ức, cảm giác bị bội phản. Họ sẽ gửi những thông điệp uất giận đó lên vũ trụ, trời cao ở trên xuống xuống phán xét, thấy mình tham lam vậy sẽ tìm cách chặn lại, khiến mình sẽ mất cái này cái kia để bù trừ. Đó là về tâm linh, còn giữa người với người, trái đất tròn, đừng làm điều lén lút giành giật cái lợi cái danh của nhau, gặp nhau tay bắt mặt mừng chứ đừng có ngại ngùng mắc cỡ xấu hổ. Đừng có phụ người vì lợi cá nhân mà hổ thẹn mãi trong lòng. Phải kính nghiệp nếu chọn con đường thương mại.

 

3. Trong trời đất mênh mông, tìm đường khác mà đi, tìm nghề khác mà làm, gặp nhau ngẩng mặt kiêu hãnh. Người ta cho mình ăn cháo xong, mình từng được no bụng, thì biết ơn. Rửa sạch chén bát trả cho người ta, rồi tự sắm cái chén cái bát khác mà ăn sơn hào hải vị. Mình tự nấu đi, theo công thức của riêng mình. Đừng có ăn cắp của người ta, tham lam tham nhũng làm mình mất giá trị. Con cái sau này nó biết cha nó mẹ nó bất lương như thế, nó cũng không tôn trọng mình nữa. Tiền sạch xài mới sướng.